Back

ಪತಂಜಲಿ ಯೋಗ ಸೂತ್ರಾಣಿ - ೧ (ಸಮಾಧಿ ಪಾದ)

ಅಥ ಸಮಾಧಿಪಾದಃ |

ಅಥ ಯೋಗಾನುಶಾಸನಮ್ || 1 ||

ಯೋಗಶ್ಚಿತ್ತವೃತ್ತಿ ನಿರೋಧಃ || 2 ||

ತದಾ ದ್ರಷ್ಟುಃ ಸ್ವರೂಪೇ‌உವಸ್ಥಾನಮ್ || 3 ||

ವೃತ್ತಿ ಸಾರೂಪ್ಯಮಿತರತ್ರ || 4 ||

ವೃತ್ತಯಃ ಪಂಚತಸ್ಯಃ ಕ್ಲಿಷ್ಟಾ‌உಕ್ಲಿಷ್ಟಾಃ || 5 ||

ಪ್ರಮಾಣ ವಿಪರ್ಯಯ ವಿಕಲ್ಪ ನಿದ್ರಾ ಸ್ಮೃತಯಃ || 6 ||

ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಾನುಮಾನಾಗಮಾಃ ಪ್ರಮಾಣಾನಿ || 7 ||

ವಿಪರ್ಯಯೋ ಮಿಥ್ಯಾಙ್ಞಾನಮತದ್ರೂಪ ಪ್ರತಿಷ್ಟಮ್ || 8 ||

ಶಬ್ದಙ್ಞಾನಾನುಪಾತೀ ವಸ್ತುಶೂನ್ಯೋ ವಿಕಲ್ಪಃ || 9 ||

ಅಭಾವ ಪ್ರತ್ಯಯಾಲಂಬನಾ ವೃತ್ತಿರ್ನಿದ್ರಾ || 10 ||

ಅನಭೂತ ವಿಷಯಾಸಂಪ್ರಮೋಷಃ ಸ್ಮೃತಿಃ || 11 ||

ಅಭ್ಯಾಸ ವೈರಾಗ್ಯಾಭ್ಯಾಂ ತನ್ನಿರೋಧಃ || 12 ||

ತತ್ರ ಸ್ಥಿತೌ ಯತ್ನೋ‌உಭ್ಯಾಸಃ || 13 ||

ಸ ತು ದೀರ್ಘಕಾಲ ನೈರಂತರ್ಯ ಸಕ್ತಾರಾಸೇವಿತೋ ದೃಢಭೂಮಿಃ || 14 ||

ದೃಷ್ಟಾನುಶ್ರವಿಕ ವಿಷಯ ವಿತೃಷ್ಣಸ್ಯ ವಶೀಕಾರಸಞ್ಙ್ಞಾ ವೈರಾಗ್ಯಮ್ || 15 ||

ತತ್ಪರಂ ಪುರುಷಖ್ಯಾತೇ-ರ್ಗುಣವೈತೃಷ್ಣಾಮ್ || 16 ||

ವಿತರ್ಕ ವಿಚಾರಾನಂದಾಸ್ಮಿತಾರೂಪಾನುಗಮಾತ್ ಸಂಪ್ರಙ್ಞಾತಃ || 17 ||

ವಿರಾಮಪ್ರತ್ಯಯಾಭ್ಯಾಸಪೂರ್ವಃ ಸಂಸ್ಕಾರಶೇಷೋ‌உನಯಃ || 18 ||

ಭವಪ್ರತ್ಯಯೋ ವಿದೇಹಪ್ರಕೃತಿಲಯಾನಾಮ್ || 19 ||

ಶ್ರದ್ಧಾ ವೀರ್ಯ ಸ್ಮೃತಿ ಸಮಾಧಿಪ್ರಙ್ಞಾ ಪೂರ್ವಕಃ ಇತರೇಷಾಮ್ || 20 ||

ತೀವ್ರಸಂವೇಗಾನಾಮಾಸನ್ನಃ || 21 ||

ಮೃದುಮಧ್ಯಾಧಿಮಾತ್ರತ್ವಾತ್ತತೋ‌உಪಿ ವಿಶೇಷಃ || 22 ||

ಈಶ್ವರಪ್ರಣಿಧಾನಾದ್ವಾ || 23 ||

ಕ್ಲೇಶ ಕರ್ಮ ವಿಪಾಕಾಶಯೈರಪರಾಮೃಷ್ಟಃ ಪುರುಷವಿಶೇಷ ಈಶ್ವರಃ || 24 ||

ತತ್ರ ನಿರತಿಶಯಂ ಸರ್ವಙ್ಞವೀಜಮ್ || 25 ||

ಸ ಏಷಃ ಪೂರ್ವೇಷಾಮಪಿ ಗುರುಃ ಕಾಲೇನಾನವಚ್ಛೇದಾತ್ || 26 ||

ತಸ್ಯ ವಾಚಕಃ ಪ್ರಣವಃ || 27 ||

ತಜ್ಜಪಸ್ತದರ್ಥಭಾವನಮ್ || 28 ||

ತತಃ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಚೇತನಾಧಿಗಮೋ‌உಪ್ಯಂತರಾಯಾಭಾವಶ್ಚ || 29 ||

ವ್ಯಾಧಿ ಸ್ತ್ಯಾನ ಸಂಶಯ ಪ್ರಮಾದಾಲಸ್ಯಾವಿರತಿ ಭ್ರಾಂತಿ
ದರ್ಶನಾಲಬ್ಧೂಮಿಕತ್ವಾನವಸ್ಥಿತತ್ವಾನಿ ಚಿತ್ತವಿಕ್ಷೇಪಸ್ತೇ‌உಂತರಾಯಾಃ || 30 ||

ದುಃಖ ದೌರ್ಮ್ಮನರಸ್ಯಾಂಗಮೇಜಯತ್ವ ಶ್ವಾಸಪ್ರಶ್ವಾಸಾ ವಿಕ್ಷೇಪಸಹಭುವಃ || 31 ||

ತತ್ಪ್ರತಿಷೇಧಾರ್ಥಮೇಕತತ್ತ್ವಾಭ್ಯಾಸಃ || 32 ||

ಮೈತ್ರೀ ಕರುಣಾ ಮುದಿತೋಪೇಕ್ಷಾಣಾಂ ಸುಖ ದುಃಖಾ ಪುಣ್ಯಾಪುಣ್ಯ ವಿಷಯಾಣಾಮ್-ಭಾವನಾತಶ್ಚಿತ್ತಪ್ರಸಾದನಮ್ || 33 ||

ಪ್ರಚ್ಛರ್ದೃನ ವಿಧಾರಣಾಭ್ಯಾಂ ವಾ ಪ್ರಣಸ್ಯ || 34 ||

ವಿಷಯವತೀ ವಾ ಪ್ರವೃತ್ತಿರೂತ್ಪನ್ನಾ ಮನಸಃ ಸ್ಥಿತಿ ನಿಬಂಧನೀ || 35 ||

ವಿಶೋಕಾ ವಾ ಜ್ಯೋತಿಷ್ಮತೀ || 36 ||

ವೀತರಾಗ ವಿಷಯಂ ವಾ ಚಿತ್ತಮ್ || 37 ||

ಸ್ವಪ್ನ ನಿದ್ರಾ ಙ್ಞಾನಾಲಂಬನಂ ವಾ || 38 ||

ಯಥಾಭಿಮತಧ್ಯಾನಾದ್ವಾ || 39 ||

ಪರಮಾಣು ಪರಮ ಮಹತ್ತ್ವಾಂತೋ‌உಸ್ಯ ವಶೀಕಾರಃ || 40 ||

ಕ್ಷೀಣವೃತ್ತೇರಭಿಜಾತಸ್ಯೇವ ಮಣೇರ್ಗ್ರಹೀತೃರ್ಗಯಣ ಗ್ರಾಹ್ಯೇಷು ತತ್ಸ್ಥ ತದಂಜನತಾ ಸಮಾಪತ್ತಿಃ || 41 ||

ತತ್ರ ಶಬ್ದಾರ್ಥ ಙ್ಞಾನ ವಿಕಲ್ಪೈಃ ಸಂಕೀರ್ಣಾ ಸವಿತರ್ಕಾ ಸಮಾಪತ್ತಿಃ || 42 ||

ಸ್ಮೃತಿ ಪರಿಶುದ್ಧೌ ಸ್ವರೂಪ ಶೂನ್ಯೇವಾರ್ಥ ಮಾತ್ರಾನಿರ್ಭಾಸಾ ನಿರ್ವಿತರ್ಕಾ || 43 ||

ಏತಯೈವ ಸವಿಚಾರಾ ನಿರ್ವಿಚಾರ ಚ ಸೂಕ್ಷ್ಮವಿಷಯಾ ವ್ಯಾರಖ್ಯಾತಾ || 44 ||

ಸೂಕ್ಷ್ಮ ವಿಷಯತ್ವಂ ಚಾಲಿಂಗಪರ್ಯವಸಾನಮ್ || 45 ||

ತಾ ಏವ ಸವೀಜಃ ಸಮಾಧಿಃ || 46 ||

ನಿರ್ವಿಚಾರ ವೈಶಾರಾಧ್ಯೇ‌உಧ್ಯಾತ್ಮಪ್ರಸಾದಃ || 47 ||

ಋತಂಭರಾ ತತ್ರ ಪ್ರಙ್ಞಾ || 48 ||

ಶ್ರುತಾನುಮಾನ ಪ್ರಙ್ಞಾಭ್ಯಾಮನ್ಯವಿಷಯಾ ವಿಶೇಷಾರ್ಥತ್ವಾತ್ || 49 ||

ತಜ್ಜಃ ಸಂಸ್ಕಾರೋ‌உನ್ಯಸಂಸ್ಕಾರ ಪ್ರತಿಬಂಧೀ || 50 ||

ತಸ್ಯಾಪಿ ನಿರೋಧೇ ಸರ್ವನಿರೋಧಾನ್ನಿರ್ವಾಜಸ್ಸಮಾಧಿಃ || 51 ||

ಇತಿ ಪಾತಂಜಲಯೋಗದರ್ಶನೇ ಸಮಾಧಿಪಾದೋ ನಾಮ ಪ್ರಥಮಃ ಪಾದಃ |